BNB

De start

In 2001 is onder leiding van ir. Sietze Wierda de Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen (BNB) opgericht. De oprichting kwam vooral voort uit de behoefte een vereniging te vormen ‘ter bevordering van de beroepsuitoefening van haar leden’[1].  Onder een bestekdeskundige werd iemand verstaan die zich professioneel bezighoudt met het vervaardigen dan wel verwerken van bestekken op bouwkundig en installatietechnisch gebied. De focus lag bij de B&U sector en civiel en infra vielen buiten de kaders van de vereniging.

Het bestek

De leden werden geacht professioneel bestekken te schrijven of te verwerken. Het begrip ‘bestek’ is in de UAV 2012 als volgt gedefinieerd: “de beschrijving van het werk, de daarbij behorende tekeningen, de voor het werk geldende voorwaarden, de nota van inlichtingen en het proces-verbaal van aanwijzing,”[2]. De stichting Stabu ontwikkelde de Stabu2 systematiek [3]en de content hiervoor[4]. De UAV was in de systematiek verweven. Dit is tot op de dag van vandaag in onze sector het algemene beeld bij ‘een bestek’.

In de SR 1997[5], de standaardvoorwaarden voor de contracten tussen opdrachtgever en architect ten tijde van de oprichting van de BNB, was het bestek onderdeel van de fase Bouwvoorbereiding, en werd het als 1e output genoemd: “het bestek, waarin opgenomen de administratieve en technische bepalingen, de bouwvoorbereidingstekeningen, alsmede een specificatie van ruimtedelen en bouwdelen en de definitieve keuzen voor materiaalgebruik, afwerking, detaillering en kleurgebruik”. Het 2e deel van deze definitie is goed om te onthouden.

In de afgelopen decennia is het bestekschrijven een specialisme geworden. Waar het in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw meestal een projectleider of bouwkundige was die naast de andere taken in het project ook het bestek schreef, werd het rond het millennium steeds vaker een specialist die alleen maar bestekken schreef. Daarmee werd ook indirect het karakter anders. Waar de projectleider al in eerdere fases kon nadenken vanuit het perspectief van de specificaties, werd het met de specialisatie steeds meer het leveren van een product (het bestekboek) in kort tijdsbestek op een specifiek moment in het proces. De systematiek werd digitaal ontsloten, waardoor ook softwarekennis een rol ging spelen. Dat werd versterkt door het toenemende aantal zelfstandige bestekdeskundigen.

Panta rhei

Alhoewel de UAV 2012 nog steeds een veel gebruikte contractvorm is, zijn er daarnaast ook andere contractvormen die in meer of mindere mate steeds meer toegepast worden. Te denken aan bouwteamovereenkomsten, UAV-GC, DBFMO, en dergelijke en hybride contracten. In deze projecten sluit het bestek zoals we dat kennen niet echt aan, waardoor er behoefte ontstaat aan andere vormen.

Daarnaast neemt door de toenemende rol en status van gebouwmodellen (BIM) de vraag naar bestekken die aansluiten op de NL/SfB toe. We zijn als sector toe aan de volgende stap in de digitalisering: echte waarde toekennen aan de informatie die in het model zit of gekoppeld is. Daaruit komt de vraag naar voren wie de juiste kennis heeft om bepaalde informatie toe te voegen of te koppelen. Door in de besteksystematiek aan te sluiten op de NL/SfB kunnen de werelden weer naar elkaar toe groeien.

De groeiende behoefte van opdrachtgevers en opdrachtnemers aan expliciete procesbeheersing, de verschuivende aansprakelijkheid met de komst van de WKB en de informatiebehoefte die ontstaat vanuit de duurzaamheidseisen en de circulaire bouweconomie, maken het vastleggen van informatie, het proces van valideren en verifiëren en het werken van grof naar fijn steeds noodzakelijker.

De harde kern

Als we dan nog even de beschrijving van de taak ‘bestek’ uit de SR naar voren halen, zit in het begrip ‘specificeren’ de sleutel. De klassieke bestekken lijken een steeds kleiner speelveld te krijgen. En daarmee verliest de bestekschrijver terrein. Maar als je goed kijkt, kan het speelveld juist groter worden. Als je niet de vorm (‘het bestekboek’) maar de activiteit (het specificeren) als uitgangspunt neemt, zie je dat de vorm diverser kan worden, maar de kern van wat je doet hetzelfde blijft. Die kern is het specificeren van het resultaat, het proces, waarvan het contract een onderdeel is, en de kaders waarbinnen dat zich afspeelt. De klassieke Stabu2 bestekken zijn voorschrijvend van aard en gekoppeld aan een specifiek moment in het proces. Specificeren is actief onderdeel van het proces van PvE naar gebruiksfase en verder. Het is te karakteriseren als vastleggend van aard, waarbij telkens in dialoog informatie wordt vastgelegd naar de stand in het proces. Het faciliteert daarin tevens het keuzeproces en de herleidbaarheid ervan. Dat kan betekenen dat het ene onderdeel al met fabrikant- en productnaam wordt vastgelegd omdat die keuze al gemaakt is, en voor een ander deel de kwaliteitskaders oplossingsvrij worden gespecificeerd. Daarbinnen kan later in het proces een materiaal en product gekozen worden. Dit alles afhankelijk van het doel van de specificatie, moment in het proces en de beschikbare informatie.

Gevolg

Het speelveld kan dus voor de bestekdeskundige veel groter worden, een prachtige uitdaging voor onze beroepsgroep. Om zichtbaar te maken dat we zien wat er verandert in de sector en dat we daarin een rol zien voor onze beroepsgroep, heeft onze vereniging in april 2019 besloten haar naam te wijzigen. De Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen is omgedoopt tot Beroepsvereniging voor bouwSpecificatiedeskundigen. Hierin zijn 2 belangrijke gezichtspunten gevangen: we zijn een beroepsvereniging. Het gaat om persoonsgebonden vakmanschap, de nadruk ligt niet zozeer op het feit dat we met elkaar verbonden zijn, als wel het vak dat ons verbindt. En we vatten het specificeren niet meer in alleen ‘bestekboek’, maar zetten de kern van wat we doen, ‘specificeren’, voorop. Welke vorm de specificaties krijgen, een Stabu2 bestek, een element-gestructureerde technische omschrijving, een PvE dat SMART gemaakt wordt of welke vorm dan ook, is projectgebonden.

Specificeren is de toekomst

Met de naamswijziging wordt er nu vol ingezet op onderlinge kennisdeling, de ontwikkeling van het vak specificeren en het voor het voetlicht brengen, het nadenken over de tools die we nodig hebben. We brengen graag onze expertise in ontwikkelingen in de sector, bijvoorbeeld de ontwikkeling van een materialenpaspoort, het specificeren van circulaire eisen aan proces en materiaal, de herziening van de UAV, onze rol in het proces n.a.v. de invoering van de WKB. Het specificeren zal een iteratief onderdeel worden van het totale proces, waarbij in dialoog informatie vastgelegd kan worden. Daarmee zal heldere borging van deze taak in de DNR-STB voor de hand zal liggen.

Met het verleggen van de focus van (voorschrijvend) product naar activiteit, wordt de scheidslijn tussen B&U en civiel ook diffuser. We kunnen elkaar vinden in de kern van wat we doen. En dan leren van elkaars expertise.

Dus in plaats van als solitaire bestekschrijver uit beeld te raken, geeft de hervonden waarde van het vak specificeren en de aansluiting met de digitale wereld van BIM en (gekoppelde) informatie, het vak perspectief en zal het ook nieuwe (jonge) vakgenoten aantrekken. De BNB zal vol inzetten op die toekomst.

[1]
             [1] BNB, statuten, 2001

[2]
             [2] Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken 2012 (UAV 2012), Hoofdstuk 1, paragraaf 1 lid 1

[3]
             [3] De Stabu2 systematiek is een werksoortgerichte systematiek.

[4]      Sinds 2018 bestaat er ook een commerciële licentievrije besteksystematiek, NBS

[5]
             [5] BNA, Standaardvoorwaarden 1997 – Rechtsverhouding opdrachtgever-architect,